“Hocam bu bölümden mezun olunca iş bulabilir miyim?” meslek araştırmalarının ve tercih dönemlerinin final sorularından biridir. Bu soruların cevaplarını sektörlerin araştırmaları, dergileri, yıllık raporları bize çok detaylı sayılarla sunmasına rağmen; “filanca akrabam, tanıdığım o bölümden mezun ve iş buldu, bulamadı” gibi referanslarla bulmaya çalışıyoruz. Bütün sektörü veya bölümü o tanıdığımızın gösterdiği performansa göre değerlendirip karar veriyoruz.
‘Uluslararası Denizcilik Örgütü’ne (IMO göre bugün dünya ticaretinin %80’inden fazlası deniz yolu ile gerçekleştirilmektedir. Hem tüketilen malların ulaştırılması hem de üretim için gerekli ham maddelerin temininin sağlanması ile deniz taşımacılığı ve limanlar, dünya ticareti ve ekonomisinde önemli bir yere sahiptir.’(1)
Dünyada ve Türkiye’de üretilen ve tüketilen hammadde ve ürünlerin büyük çoğunluğu kara yolu veya hava yolu ile değil deniz yolu ile taşınıyor.
2019 yılında Türkiye’nin 171 milyar dolarlık toplam ihracatının %0.7’si diğer (demir yolu vs) %0.9’u hava yolu ile, %17.5’i kara yolu ile, % 80.9’u deniz yolu ile ülkemizden başka ülkelere taşınmıştır.(2)
2019 yılında Türkiye’nin 202 milyar dolarlık toplam ithalatının % 1.3’ü diğer (demir yolu vs) % 0.1’i hava yolu ile, % 4,3 kara yolu ile yüzde 94,3’ü deniz yolu ile ülkemize taşınmıştır.(2)
2019 yılı İhracat ve ithalatını topladığımızda 373 milyar dolarlık ham madde ve üretilen ürünlerin çok büyük bölümü deniz yolu ile taşınıyor.
Rakamlar üzerinden baktığımızda deniz ulaştırma ve taşımacılığı üzerine bir bölümden mezun olduğumuzda işsizlik sorunu sadece istediğimiz şartlara yakın bir pozisyonu, şirketi veya şehri ararken geçecektir. Ülkemizin 373 milyar dolarlık ithalat-ihracatının % 80’den fazlasının taşımacılığının yapıldığı bir sektörü, bir yakınımızın iş bulup bulamamasına göre değerlendirmek sağlıklı bir araştırma olmayacaktır.
Deniz ulaştırma ve taşımacılığı üzerine olan meslekler sadece yoğun seyahat gerektiren mesleklerden oluşmamaktadır. Aynı zamanda karadan da çalışılabilecek meslek ve bölümleri barındırmaktadır. Meslek araştırırken karşımıza çıkan bizi sınırlayan klişe cümlelerden çıkabilmek doğru ve gerçek bilgilere ulaşmamızı sağlar.
2021 ÖSYM kılavuzundan sizler için deniz ulaştırma ve taşımacılığı üzerine olan lisans (4 yıllık) ve ön lisans (2 yıllık) bölümleri listeledik.(3) Listede bildiğimiz kadarı ile doğrudan o sektörle ilgili program isimlerine yer vermeye çalıştık; ancak, bu kadar büyük bir sektörde dolaylı olarak farklı programlardan mezun insanlar da tabi ki çalışabilir. Örneklerle beyin fırtınası yapalım: Hukuk mezunu birisi deniz hukuku alanında uzmanlaşıp bu sektörde çalışabilir. İspanyol Dili ve Edebiyatı okumuş bir genç İspanyolca konuşulan coğrafyalarla ürün taşıyan bir denizcilik firmasında çalışabilir. Bir boya firması sadece gemiler için kullanılan boyalar üretebilir. Bir iç mimar gemilerin içini tasarlama üzerine uzmanlaşmış ve bu sektörde çalışıyor olabilir. Bir aşçı farklı coğrafyalara ürün taşıyan gemide çalışabilir. Bir iş sağlığı ve güvenliği uzmanı gemilerle ilgili alana ağırlık vermiş olabilir. Bir elektrik-elektronik mühendisi gemi elektrik ve elektroniği üzerine iş yapıyor olabilir. Bu örnekler çoğaltıldıkça çoğaltılabilir.
2021 OSYM başvuru kılavuzunda yer alan Deniz Ulaştırma ve Taşımacılığı Sektörü ile doğrudan ilgili olduğunu düşündüğümüz bölümler;
Lisans (4 yıllık) Programları
-Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Mühendisliği,
-Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği,
-Denizcilik İşletmeleri Yönetimi,
-Gemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği,
-Gemi Makineleri İşletme Mühendisliği (Fakülte)
-Gemi ve Deniz Teknolojisi Mühendisliği
-Gemi ve Yat Tasarımı
– Lojistik Yönetimi
– Uluslararası İşletme Yönetimi
– Uluslararası Ticaret
-Uluslararası Ticaret
-Uluslararası Ticaret ve Finansman
-Uluslararası Ticaret ve Finansman
-Uluslararası Ticaret ve İşletmecilik
-Uluslararası Ticaret ve İşletmecilik,
-Uluslararası Ticaret ve Lojistik,
-Uluslararası Ticaret ve Lojistik,
-Uluslararası Ulaştırma Sistemleri
Ön Lisans (2 yıllıklar) Programlar
–Deniz Brokerliği
– Deniz Ulaştırma ve İşletme
-Deniz ve Liman İşletmeciliği
– Dış Ticaret
Gemi İnşaatı,
-Gemi Makineleri İşletmeciliği,
-Lojistik,
-Marina ve Yat işletmeciliği
-Yat Kaptanlığı,
Yararlanılan Web Sayfaları ve Kaynaklar.
https://kalkinmaguncesi.izka.org.tr/index.php/2020/04/28/dunyada-deniz-tasimaciligi-ve-egilimler/
https://denizcilik.uab.gov.tr/uploads/pages/yayinlar/deniz-ticaret-istatistikleri-2019.pdf
https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2021/YKS/kilavuz_04022021.pdf
